પોંરાણિક કાળમાં ઋષિઓ તપ કરવા જંગલમાં જતા, આજે પણ ઘણા સાધુઓ હિમાલયમાં સાધના કરે છે. સાધના કરવા યોગ્ય આવું એક સ્થાન જે કચ્છનું એકમાત્ર પ્રાકૃતિક જંગલ છે એ સરકારી પળોજણમાં અસ્તિત્વ માટે ઝઝૂમી રહ્યું છે.
વાત કરવી છે ઐતિહાસિક વિરાસત સમી ચાડવા રખાલની... રખાલ એટલે રાજાશાહીના સમયથી ખાનગી જંગલ માટે વપરાતો કચ્છી શબ્દ, રખાલ એટલે સુરક્ષિત વન. ઈસવી સન ૧૮૬૦થી ૧૯૦૦ દરમિયાન કચ્છમાં આવી ૪૪ રાજાશાહી રખાલો હતી. પછી રાજવી નૂર ઝંખાવાતાં ગયાં એમ મોટા ભાગની રખાલ કાં વેરાન થઈ ગઈ અને કાં તો નાની સરકારી અભયારણ્યમાં ફેરવાઈ ગઈ, જેને હવે રાજાશાહી ઈતિહાસ સાથે કોઈ સંબંધ રહ્યો નથી.
આવા સંજોગોમાં ભૂજથી ૨૭ કિલોમીટર દૂર સામત્રા ગામની સીમ બહાર ૧૨,૭૯૨ એકર (બાવન ચોરસ કિલોમીટર અથવા ૫૧૭૯ હેક્ટર) માં ફેલાયેલી ચાડવા રખાલ હજી રાજાશાહી વિરાસત તરીકે બચી છે. ગુજરાતમાં આ પ્રકારનું અને આટલું મોટું જંગલ કચ્છ સિવાય ક્યાંય નથી, જ્યાં કચ્છનાં અનેક લુપ્ત થતાં અને વન્યજીવ વન સંરક્ષણ ધારા હેઠળ શેડ્યુઅલ-એકમાં આવતાં પ્રાણી, પક્ષી, જૈવ વિવિધતા ધરાવતી વનસ્પતિ આજે પણ હયાત છે.
સરકારે રજવાડાં ખતમ કર્યા પછી ધીરે ધીરે રજવાડી જમીન હસ્તગત કરવા માંડી. હવે કચ્છની આ એકમાત્ર પ્રાકૃતિક વિરાસત પણ શ્રી સરકાર થઈ જશે તો કચ્છની પ્રાકૃતિક સંપદાનું શું થશે એવી દહેશત કચ્છવાસી ઓને થવા લાગી છે.
કચ્છમાં રાજવી પરિવાર સાથે સંકળાયેલા પરિવારની છઠ્ઠી પેઢીના અને ભૂજમાં એકમાત્ર બચેલા પારસી પરિવારના જેહાનભાઈ ભૂજવાલા ચાડવા રખાલની સારસંભાળ અને સંચાલન કરનારા મહારાવ પ્રાગમલજી નૅચરલ કન્ઝર્વેશન ટ્રસ્ટના ટ્રસ્ટી છે.
Bu hikaye Chitralekha Gujarati dergisinin May 13, 2024 sayısından alınmıştır.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Giriş Yap
Bu hikaye Chitralekha Gujarati dergisinin May 13, 2024 sayısından alınmıştır.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Giriş Yap
શોખને કાર્રાર્દી બનાવી સ્વાદિષ્ટ સફળતા મેળવી રે લોલ...
વાડીનારમાં ઊછરેલી આ ગરવી ગુજરાતણે હોંગકોંગની ધરતી પર ભારતીય કળા-સંસ્કૃતિ-ભોજનનું મિશ્રણ રચી કરિયરની એક નવી કેડી કંડારી છે.
આઈપીએલ-૨૦૨૪માં હિટિંગ ખૂનખાર
સિક્સર આંક ૫૭ મૅચમાં જ ૧૦૦૦ને પાર આ બૉલર્સની ખાજો દયા... આઈપીએલ એટલે આમ તો એન્ટરટેઈનમેન્ટ જ. બૉલર ગમે તે હોય, બૅટર ચારેકોર ફટકાબાજી કરી ટીમનો સ્કોર વધારતો રહે. એમાં પણ આ વખતે તો સૌથી વધુ સિક્સરથી માંડી તોસ્તાન સ્કોરના નવા નવા રેકૉર્ડ્સ બની રહ્યા છે.
મુંબઈ-મહારાષ્ટ્રની મૂંઝવણ કેવી છે?
છેલ્લાં બે-ત્રણ વર્ષના રાજકીય દાવપેચમાં મહારાષ્ટ્રનું રાજકારણ ખાસ્સું ઉપર-તળે થયું. ૨૦ મેએ મુંબઈ સહિત મહારાષ્ટ્રની કેટલીક બેઠકો પર મતદાન થવાનું છે ત્યારે તદ્દન અસ્પષ્ટ સ્થિતિમાં અટવાયેલા મતદારો પૂછે છેઃ ‘ક્યા કરે, ક્યા ના કરે...’
સોશિયલ મિડિયા પર ચૂંટણીપ્રચારનું લાઈક-ડિસલાઈક...
આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સની મદદથી બનાવવામાં આવતા ક્રિયેટિવ વિડિયોથી લઈને ઉમેદવારોની ખાણી-પીણીની પસંદ-નાપસંદવાળા હળવા ઈન્ટરવ્યૂઝ... ઈન્ટરનેટ પર ચૂંટણીપ્રચાર કરવાના અવનવા તરીકા મત મેળવવામાં કેટલા કારગત?
પતિનું પૂતળું સાથે રાખીને ઊજવ્યો દીકરાનો જનોઈપ્રસંગ
પુત્રની જનોઈમાં પૂતળા રૂપે હાજર રહ્યા પિતા
કેસરિયા ભૂમિઃ ગીરની અનેરી ઓળખાણ...
પાનખરમાં વૃક્ષો પર સૂકાઈને ખરેલાં કેસરી પાનના ઢગલા વચ્ચે વિહરતા કેસરી સિંહને જોવા દેશ-વિદેશથી પ્રવાસીઓ ઊમટી પડ્યા છે ત્યારે કેસરિયા સાવજની આ ભૂમિની કેસર કેરી અને સ્વાદિષ્ટ કેસરી ગોળને કેમ ભૂલી શકાય?
સહઅસ્તિત્વની સહનશીલતા
મનુષ્ય આ પૃથ્વી પર સૌથી સામુદાયિક-સહકારી પ્રાણી છે.એક પ્રજાતિ તરીકે માણસની સફળતાનું કારણ એકબીજા સાથે સહકારથી રહેવાની ક્ષમતામાં છે. એવું સહઅસ્તિત્વ અને સહકાર કાયમ સુંદર-સરળ જ હોય એ જરૂરી નથી. પ્રેમાળ સંબંધમાં પણ ઉઝરડા પડે છે અને એમાંથી જ સહનશીલતાનો ગુણ વિકસે છે.
જસ્ટ, એક મિનિટ...
નમ્રતા અને ઉદારતાની અભિવ્યક્તિ ખુશીના રંગીન મેઘધનુષનું નિર્માણ કરે છે.
દેખ જોગી, ઉનાળો
પરબ લગાવો બરફ જમાવો તરસ અમારી કોઈ બુઝાવો ગરમ હવાઓ વહી રહી છે જરા કૂલર કે એસી ચલાવો. -રશ્મિ અગ્નિહોત્રી
જીએસટીનું કલેક્શન વધે છે... વેપાર-ઉદ્યોગમાં ફ્રસ્ટ્રેશન વધે છે!
નવા નાણાકીય વરસના પહેલા મહિનામાં જીએસટીનું કલેક્શન બે લાખ કરોડ રૂપિયાની ઉપર પહોંચી જવાનાં ગુણગાન ભલે ગવાયાં, પરંતુ આ ટૅક્સ પાછળની દાસ્તાન કંઈક અંશે કરુણ બનતી જાય છે. કહેવાય છે કે અત્યારની મોંઘવારીમાં જીએસટીના બોજનો ફાળો પણ છે. મોટા ભાગની પ્રજા આ વેરાના બોજ હેઠળ દબાઈ રહી છે. સરકારે આ વિષયમાં વ્યવહારદક્ષતા દાખવવાની જરૂર છે.