ડિયર નૅચર,
દસ-બાર હજાર ફૂટની ઊંચાઈ છે. દેશમાં બીજે ઉનાળો બેસવામાં છે અને અમુક ઠેકાણે તો તાપમાનનો પારો વગર ઉનાળે ૩૫-૩૬ ડિગ્રીએ પહોંચી ગયો છે, પણ આપણે અત્યારે જ્યાંની વાત કરીએ છીએ એ સ્થળે તો માઈનસ પાંચ-છ સેલ્સિયસ તાપમાન છે. ૨૦૦થી ૩૦૦ લોકો આવી કડકડતી ઠંડીમાં આંદોલન કરે છે. એક માણસ અનશન પર છે અને એના ટેકામાં અન્ય લોકો પણ વારાફરતી જોડાઈ રહ્યા છે. જ્યાં શ્વાસ લેવાની સમસ્યા હોય અને હાડ ગાળતી ઠંડી હોય એવા સંજોગોમાં શા માટે આંદોલન? કારણ એક જ છે, એ જ્યાં રહે છે એ પ્રદેશમાં કુદરતે એટલા બધી સુંદરતા વેરી છે, જેનું શબ્દોમાં બયાન થઈ શકતું નથી અને જેની સુંદરતા આંખોમાં ભરી શકાતી નથી એવા લાખેણા લડાખને બચાવવું છે. એને જેવું છે એવું જ રાખવું છે.
લડાખનો વિસ્તાર બહુ મોટો છે (આશરે ૫૯,૦૦૦ ચોરસ કિલોમીટર), પણ માનવવસતિ માત્ર પોણા ત્રણ લાખ છે. અહીં પશુ-પક્ષીઓની અદ્ભુત સૃષ્ટિ છે, ઉત્તુંગ પહાડો છે, એની વચ્ચેથી વહેતી નદીઓ અને હિમનદીઓ છે. એ પહાડોની ઓથે વસે છે બહુ ભોળા લોકો. એમની સંસ્કૃતિ પણ નોખી છે. એ આપણને એમ થાય કે અહીં રહેતા લોકોને શી ખોટ હોય? ધરતી પરના એક પ્રકારે સ્વર્ગ કહી શકાય એવા પ્રદેશમાં રહેતા લોકો આંદોલન પર કેમ ઊતરી આવ્યા છે? અને એમના આંદોલનના પડઘા દેશભરમાં કેમ પડતા નથી? શું આ પ્રદેશને આપણે જોશીમઠમાં જે બન્યું અને કેદારનાથ સુધી જે બની રહ્યું છે એવું બનવા દેવું છે? આપણે કુદરતની અનુપમ સુંદરતાને કદરૂપી કરવા કેમ હરદમ તત્પર રહીએ છીએ?
કેટલા બધા પ્રશ્નો અને એય એક પ્રદેશ માટે? અહીંના પર્યાવરણવાદી અને જગવિખ્યાત ઈનોવેટર સોનમ વાંગચૂક (જેમના પરથી થ્રી ઈડિયટ્સ ફિલ્મમાં આમીર ખાનનું પાત્ર રેન્ચો તૈયાર થયું હતું એ) અનશન પર ઊતરે અને એની સાથે આ પ્રદેશના લોકો પણ જોડાય અને છતાં જ્યાં અવાજ સંભળાવો જોઈએ એ ન સંભળાય તો શું થશે એની ચિંતા જરૂર થાય.
This story is from the April 08, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the April 08, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
રમત રમાડે રાવણ...
રાજકોટના ‘ટીઆરપી ગેમ ઝોન’ની આગમાં કંઈકેટલાં સપનાં, આશા-ઉમ્મીદ બળીને રાખ થઈ ગયાં. હવે દાઝ્યા પર બિનઅસરકારક મલમ જેવાં બદલી, સસ્પેન્શન, ધરપકડનાં પગલાં લેવામાં આવી રહ્યાં છે ત્યારે સવાલ એ છે કે આ કરુણાંતિકાના અસલી ગુનેગાર હાથમાં આવશે ખરા?
મોતની ગેમ રમનારા ફ્રી ઝોનમાં કેમ?
છેલ્લાં પાંચેક વર્ષમાં ગુજરાતમાં જાતજાતની દુર્ઘટના ઘટી છે. મોરબીમાં કૅબલ બ્રિજ તૂટવાની અને રાજકોટ અગ્નિકાંડની ઘટનાને ગુજરાત હાઈ કોર્ટે સુઓ મોટો ગણી છે. શું સ્થિતિ છે આ બધા કેસની?
પ્રકૃતિ, પાણી, પર્યાવરણનું આમ કરો જતન...
સ્વાર્થી માનવની વિધ્વંસક પ્રવૃત્તિને કારણે પૃથ્વી રસાતળ જઈ રહી છે ત્યારે દેશ-દુનિયાના વિચારવંત લોકોએ ધરતીને બચાવવા કમર કસી છે. જળ, જમીન ને વાયુ જેવાં કુદરતી પરિબળોને પૂરતો આદર આપ્યા વિના આ કામ થાય એમ નથી. મુંબઈ–ગુજરાતના કેટલાક પર્યાવરણવીરો જ નહીં, પણ અમુક સરકારી વિભાગો પણ જોમ-જુસ્સાથી અવનિને આબોહવાની વિષમતામાંથી ઉગારવાના પ્રયાસોમાં લાગેલા છે. એક ઝલક એમની ભગીરથ ઝુંબેશની.
ક્યારેક જ જોવા મળતી હીટ વેવની સમસ્યા કાયમી કેમ બની રહી છે?
વાતાવરણમાં ઝેર ઓકતાં પ્રદૂષિત તત્ત્વોએ ઋતુચક્ર સાવ જ ખોરવી કાઢ્યું છે. આખી સીઝનમાં થોડા જ દિવસ ઠંડી પડે અને ગણ્યાગાંઠ્યા દિવસોમાં આખા ચોમાસા દરમિયાન વરસતો હોય એટલો વરસાદ એકસાથે ખાબકે એની આપણને હવે નવાઈ નથી. એ સામે ગરમીનું પ્રમાણ સતત વધી રહ્યું છે અને તાપમાન એકદમ ઉપર હોય એ દિવસોની સંખ્યા પણ રેકૉર્ડ તોડી રહી છે.
જીવનની નશ્વરતા પાંસરા થઈને જીવતાં શિખવાડી દે!
‘વક્ત’ ફિલ્મમાં જ્યોતિષીએ ભાગ્યમાં નહીં, પણ જાતમહેનતમાં માનતા ગર્વિષ્ઠ લાલ કેદારનાથને કહ્યું હતુંઃ ‘વક્ત ઈન્સાન સે કબ ક્યા કરાયે યે નહી કહા જાતા, લાલાજી. ઈન્સાન ચાય પીને કે લિયે પ્યાલી ઉઠાયેં તો હોંઠ ઔર પ્યાલી કે દરમિયાન બહોત ફાસલા નહી હોતા, મગર કભી કભી પ્યાલી કો હોંઠ તક પહોંચતે પહોંચતે બરસોં બિત જાતે હૈં...’
જસ્ટ એક મિનિટ...
આ વિશ્વમાં પ્રથમ માનવીનું સર્જન કેવી રીતે થયું
મહત્તા સમજાય છે, ગંભીરતા નહીં...
કરશે નહીં જો માનવ, પર્યાવરણની રક્ષા ગૂગલમાં જોવા મળશે જંગલ, નદી ને ઝરણાં. – અંકિતા મારુ ‘જીનલ’
૪ જૂન પછી શૅરબજારમાં શું થશે?
મોદી સરકાર ઈસ બાર કિતને પાર...નું પરિણામ આવવાને થોડા દિવસની જ વાર છે. આવા નાજુક સમયમાં આર્થિક જગતની નજર શૅરબજાર, વિદેશી રોકાણના પ્રવાહ તેમ જ વેપાર-ઉદ્યોગ વિશે ટોચના નેતાઓનાં નિવેદન પર હોય એ સ્વાભાવિક છે.
સમુદ્રી જીવસૃષ્ટિ સામે લાવી શકે છે સુનામી
દરિયો ભરીને જમીન પેદા કરવાનો માલદીવ્સનો પ્રોજેક્ટ એક તરફ કૂવો અને એક તરફ ખાઈ હોય ત્યારે આપણે કૂવામાં કૂદવાનું પસંદ કરીએ, કેમ કે ત્યાં ખાઈ કરતાં બચવાના ચાન્સ વધારે હોય. હમણાં ભારતના શત્રુ બની બેઠેલા ટાપુરાષ્ટ્ર માલદીવ્સે પણ એક ભૌગોલિક વિનાશથી બચવા કૂવામાં કૂદવાનું નક્કી કર્યું, પણ... જાણીએ, શું છે આખો મામલો?
બાળક તરીકે આપણે કેવાં છીએ?
સંયુક્ત કુટુંબવ્યવસ્થા જેની ઓળખ છે એવા આપણા દેશમાં વડીલોની હાલત પણ જાણી લો.